Priorytet 1 Programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki 2021- 2027 (FENG) zatwierdzonego przez Komisję Europejską.

Jak przytoczyliśmy w jednym z naszych artykułów: (https://belder.pl/blog/komisja-europejska-zatwierdzila-program-fundusze-europejskie-na-nowoczesna-gospodarke-na-lata-2021-2027-feng/) 27 września 2022 r. Komisja Europejska oficjalnie potwierdziła Program Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki 2021 – 2027 (FENG). Jest to jeden najważniejszych programów finansowych w ramach nowego okresu programowania na lata 2021-2027, który został już zaakceptowany przez Komisję Europejską.

Program pogrupowany został na cztery naczelne priorytety, które mają pomóc w osiągnięciu założonych celów, takich jak: zwiększenie potencjału w zakresie badań i innowacji, wykorzystywanie zaawansowanych technologii, wzrost konkurencyjności MŚP, rozwinięcie umiejętności na rzecz inteligentnych specjalizacji, transformacji przemysłowej i przedsiębiorczości, transformacji gospodarki w kierunku Przemysłu 4.0 oraz zielonych technologii.

Program operacyjny podzielony jest na poniższe priorytety:

• Priorytet 1: „Wsparcie dla przedsiębiorców” skupiający się na zapewnieniu dofinansowania w obszarach B+R, wdrożeniu nowych rozwiązań, infrastruktury B+R, internacjonalizacji, rozwoju kompetencji, automatyzacji i robotyzację, zielonej gospodarki.
• Priorytet 2: „Środowisko sprzyjające innowacjom” – koncentruje się na niesieniu wsparcia dla projektów o znaczeniu strategicznym dla polskiej gospodarki, włączając w to: rozbudowę publicznej infrastruktury badawczej, transferu i komercjalizacji technologii powstających na uczelniach i instytucjach, wzmacnianie potencjału instytucji otoczenia biznesu. Wliczane są w to akceleratory, klastry, instytucje badawcze, szerokie wsparcie start-upów oraz rozwój przedsiębiorstw, które dopiero rozpoczynają działalność innowacyjną – Innovation Coach.
• Priorytet 3: „Zazielenienie przedsiębiorstw” ukierunkowany jest na wsparcie projektów, które bezpośrednio realizują cele Europejskiego Zielonego Ładu, wliczając w to neutralność klimatyczną, proekologiczną transformację gospodarki i zrównoważony rozwój. Oferta dla przedsiębiorstw będzie obejmować zielony fundusz gwarancyjny, kredyt ekologiczny oraz projekty IPCEI. Uzupełnieniem priorytetu będą innowacyjne zamówienia publiczne na prace B+R nad technologiami i produktami, które jeszcze nie istnieją na rynku, a są pożądane ze względów społecznych i środowiskowych.
• Priorytet 4: „Pomoc Techniczna” to dział, który ma na celu zapewnienie przedsiębiorcom wsparcia systemowego poprzez realizację działań zachęcających i ułatwiających ubieganie się o środki z Programu, jak również zagwarantowanie wsparcia administracyjnego.

Szacowany budżet FENG wynosi około 7,9 mld EUR, czyli około 36 mld złotych. Aż 55% zaplanowanego budżetu FENG zostanie przeznaczone na Priorytet I „Wsparcie dla przedsiębiorców”, co wydaje się szczególnie atrakcyjne dla grupy docelowej Programu.

Nowość – modułowa koncepcja tworzenia  projektów

W ramach Programu FENG wdrożono nowe, modułowe podejście do realizacji projektów, które zakłada, że w ramach jednego projektu przedsiębiorcy będą mogli zrealizować kilka modułów – zaczynając od prac badawczo – rozwojowych (B+R) nad danym rozwiązaniem, aż do jego komercjalizacji.

Obowiązkiem każdego beneficjenta będzie wybór co najmniej jednego z poniższych modułów:

• Moduł badawczo – rozwojowy (B+R)

Głównym celem modułu jest częściowe lub całościowe finansowanie elementów procesu badawczego, w którego skład wchodzą zarówno badania przemysłowe, prace rozwojowe, tworzenie prototypu i demonstratora oraz aktywne testowanie go z zaangażowaniem odbiorców ostatecznych. Nowością w ramach projektu jest dopuszczenie wielokrotnej realizacji poszczególnych etapów badań i prac rozwojowych, pod warunkiem niezbędności do uzyskania efektów możliwych do komercjalizacji.

Za efekt modułu badawczo – rozwojowego uznaje się opracowanie innowacyjnego rozwiązania, które będzie możliwe do wdrożenia w ramach działalności gospodarczej. Może być to dofinansowane w ramach tego samego projektu, w module „Wdrożenie innowacji” lub w całości z innych środków.

Co ważne – w przypadku dużych firm moduł B+R będzie obligatoryjny!

• Moduł wdrożenia wyników badań

Program przewiduje również finansowanie wdrożenia w działalności przedsiębiorstwa wyników prac badawczo – rozwojowych (B+R) w formie innowacyjnych rozwiązań, które będą uznane za spójne z obszarami krajowych inteligentnych specjalizacji, jak również innych kosztów związanych w sposób bezpośredni ze wspomnianymi wdrożeniami. Prace B+R mogą być dofinansowane w ramach modułu badawczo – rozwojowego (B+R), finansowane z innych środków lub zakupione przez Wnioskodawcę.

• Moduły uzupełniające

W ramach projektu przewidywana jest również możliwość uzupełnienia zakresu każdego z projektów o kolejne moduły, w zależności od potrzeb jakie zidentyfikuje przedsiębiorca. Wyróżnionych zostało pięć modułów uzupełniających:

• infrastruktura badawczo – rozwojowa,
• internacjonalizacja i współpraca międzynarodowa,
• cyfryzacja związana z Przemysłem 4.0,
• zazielenienie przedsiębiorstw,
• kompetencje.

Realizacja działań w ramach Priorytetu 1 „Wsparcie dla przedsiębiorców” będzie udzielana w trybie konkursowym.

Nowe modułowa koncepcja tworzenia projektów przynosi takie korzyści jak:

• nawet roczne nabory w trybie ciągłym,
• finansowanie kosztów szkoleń kluczowej kadry,
• jeden wniosek finansujący kompleksową potrzebę.

Do kogo skierowana jest oferta Programu FENG?

Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki skierowane są do:

• przedsiębiorców,
• instytucji i organizacji sektora nauki,
• konsorcjów przedsiębiorców oraz konsorcjów z organizacjami badawczymi,
• instytucji otoczenia biznesu, takich jak ośrodki przedsiębiorczości, ośrodki innowacji oraz instytucje finansowe.

Formy wsparcia w ramach Programu FENG:

Szacowany budżet oraz oferowane wsparcie będzie realizowane w wielorakich formach takich jak:

• dotacje,
• instrumenty finansowe,
• wsparcie kapitałowe oraz gwarancyjne,
• instrumenty łączące finansowanie zwrotne i dotacyjne.

Wsparcie w ramach 1. Priorytetu jest realizowane wyłącznie w formie dotacji. Ze względu na bardzo wysoki poziom ryzyka w projektach badawczo-rozwojowych nie planuje się wykorzystania instrumentów finansowych.

Zapewnienie wsparcia o charakterze bezzwrotnym na sfinansowanie prac i infrastruktury B+R, a także na inne moduły (w tym wdrożenia wyników prac B+R), ma działanie silnie motywujące z punktu widzenia przedsiębiorców do inicjowania działalności badawczo-rozwojowej. Ponadto finansowanie bezzwrotne jest uzasadnione wysokim poziomem ryzyka oraz trudnością w oszacowaniu potencjalnych przychodów z projektu w sytuacji, gdy projekty w związku z ich nowością i nieprzewidywalnością są trudne do porównania z analogicznymi inwestycjami.

Finansowanie modułów

Prace badawczo-rozwojowa (B+R), jak również pozostałe moduły będą finansowane w formie dotacji, co dotyczyć ma wszystkich przedsiębiorstw w ramach Programu. Wyjątkiem będzie moduł dotyczący wdrożenia wyników prac B+R, który będzie finansowany w formie dotacji warunkowej – część wsparcia (min. 50%) ma charakter zwrotny, a przedsiębiorcy zwracają je w zależności od uzyskanych efektów np. przychodów uzyskanych w wyniku realizacji projektu.

Program FENG i planowane wsparcie beneficjentów udzielane będą przez dwie Instytucje Pośredniczące (IP), do których projekty przypisywane są zależnie od typu Wnioskodawcy.

1. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) realizuje wsparcie dużych przedsiębiorstw oraz konsorcjów MŚP i organizacji badawczych oraz organizacji pozarządowych, a także konsorcjów MŚP z organizacjami badawczymi oraz organizacjami pozarządowymi.
2. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP), która zajmuje się wyłącznie wsparciem MŚP i ich konsorcjów.

Obecnie trwają szczegółowe prace umożliwiające zdefiniowanie kryteriów wyboru projektów, m.in. dla Priorytetu 1 FENG, a pierwsze konkursy planowane są już na pierwszy kwartał 2023 r. Warto pamiętać, że Program FENG cieszy się dużym zainteresowaniem wśród przedsiębiorców, tym bardziej w okresie pandemii i przesuwającego się w terminie uruchomienia Programu, dlatego ważne jest odpowiednie przygotowanie i wybór konkursu.

Zalecamy już teraz rozpoczęcie procesu, w ramach którego przeprowadzony zostanie audyt potrzeb rozwojowych przedsiębiorstwa, zdefiniowanie innowacyjności oraz określenie możliwości rozwojowych. Z perspektywy przedsiębiorstwa priorytetem jest maksymalizacja szans na otrzymanie dotacji i zwiększenie swojej konkurencyjności względem innych instytucji ubiegających się o środki unijne.

_________________________

Materiały:

Załącznik do Uchwały nr 165/2021 Rady Ministrów z dnia 06 grudnia 2021 r. Program Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki 2021- 2027 (projekt)